سه آتش مقدس در ایران باستان داریم.

آذرفرنبغ کاریان فارس  آتش موبدان و روحانیان

آذربرزین مهر سبزوار خراسان آتش برزیگران و کشاورزان

آذرگشنسب نزدیک شهر تکاب آتش خاندان شاهی و ارتشتاران

آتش آذرگشنسب آتشی اساطیری است که حسب روایت‌های سنتی ساخت آن را به کیخسرو نسبت می‌دهند. این آتش در آتشکده‌ای بهمین نام در گنزک یا شیز آذربایجان جای داشته‌است و آتش خاندان شاهنشاهی ساسانی بشمار می‌رفته‌است. پژوهشگران بر این باورند که بقایای تخت سلیمان در کنار دریاچه، همان آتشکده آذرگشنسب دوره ساسانی است. شاهان معمولاً نذر و نذوراتی را به آنجا تقدیم می‌کرده‌اند. برای نمونه بهرام گور گوهرهایی که از خاقان ترک و همسرش گرفته بود را به آنجا داد. خسروپرویز هم آمده که نذر کرده بود اگر بر بهرام چوبین فایق آید زیورهای زرین و سیمین به آنجا بفرستد و نقل شده که چنین هم کرد.

آتشکده آذرفرنبغ با ارتفاع تقریبی ۲۰ متر در مسیر کاریان، از دهستان هرم و کاریان، بخش جویم، شهرستان لارستان در استان فارس و در ۴۲ کیلومتری جنوب غربی جویم در نیمه راه بندر سیراف و دارابگرد قرار دارد. نقشه اصلی این آتشکده به شکل ذوزنقه بوده که اضلاع جلویی آن در حدود ۵ متر عرض و ۷ متر ارتفاع دارند. ضلع جلویی روی سکویی به ارتفاع ۵٫۱ متر از سطح زمین واقع شده است. برفراز این سکو در ارتفاع ۳متری بر روی دیواره، حفره‌ای مثلثی شکل وجود دارد. مصالح به کار رفته در دیوارهٔ این آتشکده آجر و گل می‌باشد. بر روی صفهٔ آتشکده آثاری از راهرو و اتاق دیده می‌شود که به درون فرو ریخته است.
این مکان آتشکدهٔ موبدان بوده‌است و یکی از سه آتشکدهٔ بزرگ ایران در عهد ساسانیان به شمار می‌رفته است. این آتشکده یکی از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین آتشکده در زمان ساسانیان بوده و یکی از مهم‌ترین آتش‌های سه‌گانه زردشتی که مختص موبدان بوده، در آن جا می‌سوخته‌است. ساسان جد اردشیر بابکان تولیت این آتشکده را بر عهده داشته و ساسانیان همواره علاقه خاصی به این آتشکده داشته‌اند. بر کتیبه‌ای به زبان پهلوی نگاشته‌اند که سی هزار دینار هزینه ساختمان آن شده‌است.

نام آتشکده آذربرزین مهر سبزوار در کتاب اوستا “کهن ترین نوشتار ایرانیان و کتاب دین زرتشت” آمده است همچنین حکیم توس نیز به خوبی به مکان و نام این آتشکده باستانی در شاهنامه خود اشاره می کند.

ای دریغا شهر نیشابور آن ریوند پاک     کاذر برزین فروزان گشت از روستای او
ای دریغا خطه کشمر که دست زردهشت     کشته سروی ایزدی در خاک مینوسای او