
پهلوی واحد پول سکه در دوره پهلوی بود. البته از اشتباهات بزرگ پهلوی انتخاب ریال به جای واحد پول ایران بود ریال کلمه پرتغالی اسپانیولی به معنی سلطنت هست که توسط پرتغالی ها به منطقه خلیج پارس وارد شد و خیلی از کشورهای منطقه ریال را واحد پول انتخاب کردند اما در ایران هیچگاه ریال به عنوان پول پذیرفته نشد و مردم از آن استفاده نکردند و همجنان استفاده نمی کنند تنها زمانی که نامی ملی برای واجد پول ایران انتخاب شود ممکن است مردم از آن استفاده کنند. هر چند تومان ظاهر واحد پولی مغولی یا تخاری (آریایی) است اما از ریال در هر صورت بهتر است دوره احمدی نژاد تب تغییر واحد پول اوج گرفت اما آن دوره بسیاری از کارها هیجانی، غیر علمی غیر کارشناسی بدون برنامه با اغراض سیاسی و زودگر بود که متاسفانه به طرح تغییر واحد پول ضربه زد. همچنان گزینه تغییر نام برای واحد پول ایران وجود دارد. ریال را هیچ وقت ملت دوست نداشتند و بکار نبردند تنها صدا سیما و ارگانهای دولتی وازه ریال را بکار می برند. “دریک” می توند نام ساده و خوبی برای وحد پول باشد که دوره باستان در ایران رایج بوده است.
سال 1358 نرخ انواع مسکوک طلا در شب عید نسبت به سالهای گذشته تغییری نکرد، علت این بود که برخلاف سالهای گذشته عیدیدهندگان ترجیح دادند بهجای دادن سکههای طلا از اسکناسهای ریز و درشت استفاده کند.
در سالهای گذشته قسمت عمده سکههای طلا بهوسیله طرفداران کلکسیون سکه خریداری شد،
قیمت انواع مسکوک در بازار تهران در سال58 به شرح زیر بود:
ربع پهلوی 300 تومان
نیم پهلوی 600 تومان
یک پهلوی 1300 تومان
دونیم پهلوی 3100 تومان
پنج پهلوی 6200 تومان
ده پهلوی 1500 تومان
یک بهار آزادی 1500 تومان
تاریخ ضرب سکه در ایران
تاریخ ضرب سکه طلا در ایران به زمان حکومت داریوش اول، پادشاه هخامنشی (در سالهای ۵۲۱ الی ۴۸۶ قبل از میلاد) بر میگردد. با ارزش ترین این سکهها که که دریک نام داشته وزنی معادل ۸/۴۱ گرم از جنس طلا داشت. سکه دیگر سیگل با وزن ۵/۶ گرم نقره بود و ارزشی معادل یک گوسفند را داشت و نرخ تبدیل آن برابر با ۲۰ سکه نقره سیگل در برابر یک سکه طلا دریک بود. ضرب این سکههای ۸ گرمی طلا در طول تاریخ ایران با نامهای گوناگون در ادوار مختلف ادامه داشت تا این که در دوره پهلوی به اسم سکه پهلوی و بعد از انقلاب ۱۳۵۷ ایران به نام سکه بهار آزادی تغییر نام یافت.
عواملی که بر قیمت سکه طلا در ایران تأثیرگذار هستند، عبارتند از:
قیمت جهانی طلا (قیمت جهانی طلا به صورت یک اونس (۳۱٫۱۰۳ گرم) طلای خالص اعلام میشود)؛
ارزش دلار به ریال (در دورههایی که دلار با چند نرخ متفاوت عرضه میشود، معیار قیمت دلار در بازار است)؛
هزینه ضرب سکه توسط بانک مرکزی (تقریباً معادل هفتهزار تومان، طبق برآورد سال ۱۳۸۶)؛
کارمزد عرضه سکه در بانک (تقریباً معادل پانصد تومان، طبق برآورد سال ۱۳۸۷)؛
مالیات بر ارزش افزوده (این مالیات در هنگام عرضه سکه از بانک به خریداران محاسبه میشود و در معاملات سکه مجدداً محاسبه نمیشود)
سال ضرب سکه (از سال به این سو سکهها با تاریخ ۱۳۸۶ ضرب میشوند و سکههای ضرب سالهای قبل ارزش کمتری دارند)؛
حباب سکه (فاصله قیمت حقیقی سکه و قیمت بازاری آن) که بر اثر عرضه و تقاضا و عوامل روانی ایجاد میشود. برای مثال اگر قیمت سکه بر اساس عواملی که در بالا گفته باشد ۵۵۰ هزار تومان باشد اما در بازار ۶۰۵ هزار تومان معامله شود به معنی ده درصد حباب است و در صورتی که قیمت آن ۵۳۹ هزار تومان باشد به معنی حباب منفی دو درصدی است.
از بین این عوامل سه عامل قیمت جهانی طلا، قیمت دلار و حباب به طور روزانه در حال تغییر هستند و باعث نوسان قیمت سکه میشوند.
افزایش تقاضا در برخی از ایام سال، سبب افزایش قیمت سکه بهار آزادی از طریق ایجاد حباب میشود؛ مانند روزهای پایانی سال. در این ایام، بیشترین تقاضا برای «ربع سکه» و در مرحله بعد برای «نیم سکه» است، و «سکه تمام بهار آزادی (طرح جدید)» کمتر مورد تقاضا قرار میگیرد.[۳۵] به طور کلی و با نادیدهگرفتن عرضه و تقاضای داخلی، میتوان بر اساس رابطه زیر، قیمت حقیقی سکه تمام بهار آزادی را محاسبه کرد.