در سالهای گذشته سیاستهای اقتصادی اتخاذ شده از سوی دولت اردوغان به بخش قابل توجهی از بازار صادراتی ایران در ترکیه آسیب زده است. به عنوان مثال سهم ایران در بازار قیر ترکیه در طول سالهای ۲۰۱۸-۲۰۲۰ علیرغم افزایش واردات ترکیه، کاهش داشته و در سال ۲۰۲۱ به صفر رسیده است.
سفر مولود چاووش اوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه به ایران فرصت مناسبی را برای پیشبرد مهمترین خواستههای فعالان اقتصادی و تجار توسط دستگاه دیپلماسی فراهم کرده است. در حال حاضر مانع ایجاد شده پیش روی صنعت قیر، آسیب دهها میلیون دلاری به اقتصاد کشور زده است و میتواند یکی از اولویتهای معاونت دیپلماسی اقتصادی وزارت خارجه جهت مذاکره با طرف مقابل باشد.
در میان محصولات صادراتی ایران به ترکیه در سال ۱۳۹۷، قیر با کد تعرفه ۲۷۱۳۲۰، ششمین قلم محسوب میشود. از این رو قیر کالای مهمی در صادرات به ترکیه است و حفظ و توسعه سهم آن در بازارهای خارجی ضرورت دارد.
محمد زیدی، رییس هیئت مدیره انجمن قیرسازان آذربایجان شرقی، روند صادرات قیر ایران به ترکیه از اسفند ماه ۱۳۹۸، با محدودیت مواجه شده است. لازم به ذکر است که این محدودیت تنها شامل صادرات قیر به ترکیه نشده و ترانزیت قیر از طریق خاک این کشور را نیز ممنوع کرده است و بنابراین صادرات قیر به گرجستان و قبرس را نیز تحت تاثیر قرار میدهد.
سیاست اتخاذ شده از سوی دولت اردوغان به بخش قابل توجهی از بازار صادراتی ایران آسیب میزند. طبق آمار گمرک ایران در سال ۱۳۹۷، حدود ۳۶۱ هزار تن قیر نفت به ارزش ۹۸ میلیون دلار به ترکیه، گرجستان و قبرس صادر شده است که ۱۱ درصد از بازار صادراتی قیر کشور را تشکیل میدهد. براساس آمار مرکز تجارت جهانی، سهم ایران در بازار قیر ترکیه در طول سال های ۲۰۱۸-۲۰۲۰ علی رغم افزایش واردات ترکیه، کاهش داشته و در سال ۲۰۲۱ به صفر رسیده است
ممنوعیت اعمال شده از سوی ترکیه علاوه بر اینکه موجب کاهش درآمدهای ارزی میشود، کارخانههای تولید قیر در منطقه شمال غرب کشور را تهدید میکند. به گفته زیدی، ۳۳ واحد قیرسازی در شمال غرب کشور پس از دست رفتن بازار فروش خارجی خود در معرض ورشکستگی قرار دارند.
به نظر میرسد در حال حاضر که وزیر خارجه ترکیه به دعوت حسین امیر عبداللهیان به تهران آمده، فرصت مناسبی برای حل و فصل مساله فراهم شده است و وزارت خارجه میتواند رفع ممنوعیت صادرات قیر را از طرف ترکیهای پیگیری نماید.